Do cesji wierzytelności dochodzi wtedy, gdy przechodzi ona na inny podmiot. Ma wtedy miejsce tak zwany przelew. Czym dokładnie jest cesja wierzytelności i jak wygląda ona od strony wierzyciela, a jak dłużnika?
- Czym jest cesja?
- Co może stać się przedmiotem cesji?
- Cesja od strony wierzyciela
- Cesja od strony dłużnika
Czym jest cesja?
Przelew (łac. cessio „dobrowolne ustąpienie”, stąd też stosowane jest określenie „cesja”) to czynność polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku pierwotnego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na podstawie odpowiedniej umowy.
W polskim prawie kwestię cesji regulują art. 509 – 518 kodeksu cywilnego (k.c.). Przepisy wskazują, że w trakcie cesji dochodzi do zmiany osoby dłużnika albo wierzyciela. Osoba dokonująca cesji jest nazywana wówczas cedentem, a osoba nabywająca wierzytelności w drodze tej operacji jest cesjonariuszem.
Przedmiotem umowy cesji jest wierzytelność, a mianowicie jest to prawo podmiotowe przysługujące wierzycielowi do żądania od dłużnika spełnienia danego świadczenia, jakie związane jest z łączącym ich stosunkiem prawnym. Dłużnikiem może być wówczas klient banku lub firmy, który nie opłacił długu, natomiast wierzycielem bank, firma lub inny podmiot oczekujący płatności.
Cesja może następować na drodze umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, na przykład może być to umowa:
- sprzedaży
- darowizny
- zamiany
Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na stronę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Jak wskazują przepisy, wraz z wierzytelnością nabywca otrzymuje też związane z nią prawa, w tym roszczenia o zaległe odsetki.
Co może stać się przedmiotem cesji?
Cesja może dotyczyć w zasadzie każdej wierzytelności. Nie musi ona dotyczyć jednak całej wierzytelności, ale może tylko dotyczyć jej części albo świadczenia ubocznego.
W formie cesji można dokonać także przelania wierzytelności, która uległa już przedawniona, ale nie może ona wynikać ze zobowiązania dotkniętego wadą nieważności. Ponadto cesja może dotyczyć wierzytelności zabezpieczonej hipoteką, zastawem lub zastawem rejestrowym.
Zatem przedmiotem przelewu – cesji wierzytelności mogą zostać wierzytelność i prawa z nią związane, w tym:
- należności uboczne, na przykład naliczone odsetki, kary umowne
- prawa rzeczowe zabezpieczające wierzytelność – hipoteka, zastaw
- prawa obligacyjne zabezpieczające wierzytelność – poręczenie
Cesja od strony wierzyciela
Wierzyciel domagający się spłaty zadłużenia od dłużnika może prowadzić czynności w tym zakresie samodzielnie albo może skorzystać z cesji. Najczęściej wierzyciel – zbywca odsprzedaje wtedy dług do firmy windykacyjnej – nabywcy, która następnie zaczyna dochodzić długu od dłużnika. Dochodzi wtedy do przeniesienia wierzytelności z cedenta na cesjonariusza.
Dotychczasowy wierzyciel zobowiązany jest do przekazania nowemu wierzycielowi wszystkich dokumentów oraz innego rodzaju przedmiotów, które mogą mu być niezbędne i pomocne podczas dochodzenia wierzytelności od dłużnika.
Warto jednak zaznaczyć, że cesjonariusz nie może nabyć więcej praw wobec dłużnika niż te, które przysługiwały dotychczas cedentowi – pierwotnemu wierzycielowi.
Główne skutki cesji wierzytelności względem wierzyciela to:
- zmiana osoby wierzyciela – dotychczasowy wierzyciel, czyli cedent przestaje być wierzycielem, a staje się nim cesjonariusz, czyli nabywca wierzytelności
- wierzytelność nabywana jest przez cesjonariusza w takim samym zakresie i stanie, w którym przysługiwała ona cedentowi
- cesjonariusz uzyskuje wszelkie prawa związane z wierzytelnością
- zbywca wierzytelności ponosi odpowiedzialność względem nabywcy za to, że wierzytelność mu przysługuje, przy czym ponosi odpowiedzialność za wypłacalność dłużnika w chwili przelewu tylko wtedy, gdy tę odpowiedzialność na siebie przyjął
Cesja od strony dłużnika
Zasadniczo, ze strony dłużnika cesja nie zmienia przedmiotu zasłużenia – zmienia się tylko wierzyciel, któremu trzeba oddać dług, czyli zamiast cedenta jest nim cesjonariusz.
Dłużnik jednocześnie nie musi wyrażać zgody na to, aby doszło do cesji – jego zgoda nie jest w tym przypadku niezbędna.
Główne skutki cesji wierzytelności względem dłużnika to:
- obowiązek spełnienia świadczenia przez dłużnika w stosunku do nowego wierzyciela – cesjonariusza
- dłużnik nie traci prawa do zarzutów w stosunku do dotychczasowego wierzyciela – wszelkie zarzuty w stosunku do dłużnika przechodzą z cedenta na cesjonariusza
Firma windykacyjna, która chce odzyskać dług na podstawie sygnowanej przez uprawnione strony umowy cesji, powinna przedstawić tę umowę dłużnikowi. Gdy dłużnika nie ma w umowie cesji, jego dane mogą znajdować się w załącznikach. Samo pismo o zakupie wierzytelności nie jest pismem, które jest wystarczające.
Przepisy prawa wskazują również, że: „Dopóki zbywca nie zawiadomił dłużnika o przelewie, spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy, chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie. Przepis ten stosuje się odpowiednio do innych czynności prawnych dokonanych między dłużnikiem a poprzednim wierzycielem.” (art. 512 k.c.).
