Do cesji wierzytelności dochodzi wtedy, gdy wierzytelność, na przykład niespłacona pożyczka, zmienia wierzyciela. Na czym dokładnie polega cesja wierzytelności od strony wierzyciela i dłużnika?
Z pojęciem cesji wierzytelności najczęściej mają szansę spotkać się osoby, które posiadają zadłużenie, na przykład niespłaconą pożyczkę lub kredyt bankowy, abonament czy fakturę. Cesja wierzytelności jest wówczas jednym z etapów odzyskania długu, gdy ten nie został w porę uregulowany.
- Cesja wierzytelności – co to jest?
- Co może zostać przedmiotem cesji wierzytelności?
- Jak przeprowadza się cesję wierzytelności?
- Cesja wierzytelności może odbyć się bez zgody dłużnika
- Dłużnik musi być poinformowany o cesji wierzytelności
Cesja wierzytelności – co to jest?
Cesja jest słowem wywodzącym się z języka łacińskiego, a mianowicie „cessio”, co tłumaczone jest jako „dobrowolne ustąpienie”. Termin ten związany jest z przeniesieniem wierzytelności z majątku jednego wierzyciela na majątek innego wierzyciela na mocy podpisanej pomiędzy nimi umowy.
W polskim prawie cesja jest określana również mianem przelewu. Jest uregulowana w przepisach art. 509-517 Kodeksu cywilnego, które dotyczą zmiany wierzyciela.
Art. 509 Kodeksu cywilnego wskazuje, że:
„Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania” i „Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki”.
Przepisy wprowadzają także terminy takie jak:
- cedent – osoba, która dokonuje cesji wierzytelności, czyli dawny wierzyciel
- cesjonariusz – osoba, która nabywa tę wierzytelność, czyli nowy wierzyciel
Co może zostać przedmiotem cesji wierzytelności?
Przedmiotem cesji wierzytelności jest wierzytelność, czyli określone prawo podmiotowe przysługujące wierzycielowi.
Na ogół wierzytelnością w tym przypadku jest dług pochodzący z pożyczki, kredytu, niespłacony rachunek, faktura, nieuregulowany debet na koncie bankowym. Cesja może także dotyczyć tych wierzytelności, które są zabezpieczone zastawem, zastawem rejestrowym czy hipoteką.
Dłużnikiem w stosunku do wierzyciela może być zarówno osoba prywatna, jak również firma, organizacja, samorząd, a wierzycielem może być bank, pozabankowa firma pożyczkowa, ubezpieczyciel, dostawca mediów, spółdzielnia mieszkaniowa, przedsiębiorstwo prowadzące świadczenie usług czy sprzedaż.
Jak przeprowadza się cesję wierzytelności?
Cesja wierzytelności powinna następować na drodze umowy pomiędzy cedentem a cesjonariuszem. Może ona wówczas posiadać postać:
- sprzedaży
- zamiany
- darowizny
Na ogół cesja wierzytelności ma postać sprzedaży, gdy dochodzi do odkupienia długi przez inną firmę, na przykład firmę windykacyjną, która zajmuje się odzyskiwaniem długów.
Wraz z podpisaniem umowy pomiędzy stronami dochodzi także do przeniesienia praw przysługujących wierzycielowi, a mianowicie:
- roszczeń o zaległe odsetki
- praw rzeczowych zabezpieczających wierzytelność, czyli takich jak hipoteka czy zastaw
- praw obligatoryjnych, w tym poręczenia
Umowa cesji wierzytelności nie może być przeciwna zapisom ustawowym, zastrzeżeniu umownemu czy też właściwościom zobowiązania.
Przepisy wskazują też, że:
„Jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony” (art. 511 Kodeksu cywilnego).
Dotychczasowy wierzyciel musi także przekazać nowemu wszelką dokumentację czy przedmioty, które są związane z zadłużeniem.
Cesja wierzytelności może odbyć się bez zgody dłużnika
Generalnie, w przepisach Kodeksu cywilnego nie znajdziemy informacji o tym, że konieczna jest zgoda dłużnika na wykonanie cesji wierzytelności.
Art. 514 wskazuje jedynie, że:
„Jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, zastrzeżenie umowne, iż przelew nie może nastąpić bez zgody dłużnika, jest skuteczne względem nabywcy tylko wtedy, gdy pismo zawiera wzmiankę o tym zastrzeżeniu, chyba że nabywca w chwili przelewu o zastrzeżeniu wiedział.”
Na ogół jednak w umowach zawarta jest informacja o tym, że w przypadku braku spłaty długu może dojść do cesji wierzytelności.
Z punktu widzenia dłużnika cesja wierzytelności nie wprowadza zmian dotyczących samego zadłużenia, w tym jego wysokości, terminu do zapłaty, a także innych kluczowych kwestii. Zmianie ulega tylko wierzyciel, czyli podmiot, któremu dłużnik ma przekazać pieniądze.
Dłużnik musi być poinformowany o cesji wierzytelności
Chociaż cesja wierzytelności może odbyć się bez zgody dłużnika, nie oznacza to, że nie musi być on informowany o tego rodzaju procedurze.
Art. 512 Kodeksu cywilnego mówi, że:
„Dopóki zbywca nie zawiadomił dłużnika o przelewie, spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy, chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie. Przepis ten stosuje się odpowiednio do innych czynności prawnych dokonanych między dłużnikiem a poprzednim wierzycielem.”
Wobec tego zadaniem wierzyciela jest poinformowanie dłużnika o tym, że ma miejsce cesja wierzytelności. W ten sposób dłużnik będzie wiedział, że dochodzi do zmiany wierzyciela i będzie mógł uniknąć sytuacji, gdy spłaci zadłużenie nie temu wierzycielowi, któremu powinien.
Podsumowując, instytucja cesji wierzytelności stosowana jest najczęściej wtedy, gdy dochodzi do braku spłaty zadłużenia. Dzięki niej dług może być łatwiej odzyskany.
