Termin taki jak ryzyko walutowe jest w Polsce znany od lat – przede wszystkim stał się popularny w momencie, w którym doszło do wzrostu kursu franka szwajcarskiego, a tym samym zwiększenia zobowiązań kredytobiorców posiadających kredyty hipoteczne w tej walucie. Czym dokładnie jest ryzyko walutowe i w jaki sposób można się przed nim zabezpieczyć?
Z walutami obcymi mamy często do czynienia podczas wyjazdów zagranicznych czy też wtedy, gdy robimy zakupy za granicą przez internet. Waluty obce w transakcjach są obecne również w obrocie pomiędzy konkretnymi firmami z różnych krajów.
Kursy walut obcych zależne są przede wszystkim od popytu oraz podaży, ale na nie ma wpływ szereg innych czynników – od aktualnych trendów gospodarczych aż do sytuacji politycznej w danym kraju.
Właśnie dlatego w ekonomii stosuje się również pojęcie ryzyka walutowego, inaczej ryzyka kursowego. Co warto o nim wiedzieć?
- Ryzyko walutowe – co to jest?
- Ryzyko księgowe – rodzaje
- Ryzyko walutowe przy kredytach walutowych
- Jak można zapobiegać ryzyku walutowemu?
Ryzyko walutowe – co to jest?
W ekonomii pod pojęciem ryzyka walutowego znajduje się ryzyko, które jest powiązane z możliwością wahania się kursu jedne waluty w stosunku do innej waluty. W efekcie wahań kursu walutowego może dojść zarówno do pogorszenia się sytuacji finansowej danej jednostki, jak również do jej poprawy.
Zatem jako źródło ryzyka walutowego traktuje się brak możliwości dokładnego przewidzenia kursu waluty – tego, czy pójdzie ona w górę czy w dół, a także jaka będzie skala wahania się kursu.
Ryzyko księgowe – rodzaje
W praktyce wyróżnia się dwa rodzaje ryzyka walutowego:
- ryzyko transakcyjne – pojawia się przy zawieraniu transakcji rozliczanej w walucie innej niż waluta krajowe danego podmiotu
- ryzyko księgowe – jest związane z możliwością innej wyceny aktywów lub pasywów, których cena wyrażona jest w innej walucie niż waluta, w której podmiot prowadzi swoje księgi
Co dokładnie kryje się pod tymi dwoma terminami?
Ryzyko transakcyjne
Ryzyko transakcyjne najczęściej pojawia się przy prowadzeniu transakcji importowych i eksportowych. Wówczas jedna ze stron transakcji rozlicza się w obcej walucie. Ryzyko pojawia się w sytuacji, gdy kurs walutowy zmieni się pomiędzy dniem zawarcia transakcji a dniem otrzymania płatności.
Ryzyko księgowe
Ryzyko księgowe wynika z kolei z posiadania w bilansie aktywów lub pasywów, które są wyrażone w walucie obcej. Zmiana kursu walutowego będzie wtedy skutkowała potrzebą zmiany wyceny księgowej aktywów lub pasywów.
Warto przy tym wskazać, że w przypadku ryzyka transakcyjnego podmiot, na przykład przedsiębiorca, może od razu doświadczyć skutków ryzyka – otrzymuje większą albo mniejszą kwotę. W przypadku ryzyka księgowego może ono pozostawać niezrealizowane przez dłuższy czas, na przykład aż do momentu rocznego rozliczenia.
Ryzyko walutowe przy kredytach walutowych
Warto także wspomnieć o ryzyku walutowym pojawiającym się przy kredytach walutowych – zostało ono zaznaczone już we wstępie. W tym przypadku mamy do czynienia z kredytem zaciąganym w walucie obcej albo rozliczanym w stosunku do niej.
W Polsce przez długi czas popularne były kredyty frankowe zaciągane na zakup mieszkania lub budowę domu. Stanowiły atrakcyjną alternatywę dla kredytów w złotym, ponieważ były od nich tańsze, co wynikało z niższych stóp procentowych dla franka szwajcarskiego. Gdy po uwolnieniu kursu franka poszedł on w mocno górę, wówczas doszło także do podwyższenia zobowiązań kredytobiorców – w efekcie w górę poszły także raty.
Jak można zapobiegać ryzyku walutowemu?
Brak pewności co do przyszłych przepływów pieniężnych w danej walucie obcej stanowi bardzo duży problem dla wielu przedsiębiorstw, które prowadzą rozliczenia w innych walutach niż rodzima. W związku z tym stosuje się również różne instrumenty finansowe, które pozwalają na zminimalizowanie ryzyka kursowego.
Przykładowe instrumenty stosowane do zabezpieczenia przed ryzykiem kursowym:
- kontrakty terminowe – w ramach kontraktu terminowego strony transakcji uzgadniają, że dokonują jej w określonym momencie w przyszłości transakcji kupna lub sprzedaży po ściśle określonym kursie
- opcja walutowa – jedna ze stron transakcji, za wskazane wynagrodzenie (tak zwaną premię opcyjną), otrzymuje prawo do zakupu lub sprzedaży w przyszłości drugiej stronie waluty po z góry ustalonym kursie
- swap walutowy – transakcja pomiędzy dwoma podmiotami, która polega na dokonaniu wymiany strumieni finansowych w dwóch walutach, których wartość i terminy są wyznaczone z góry
Takie metody zabezpieczania się przed ryzykiem walutowym wykorzystywane są przez przedsiębiorców, którzy prowadzą transakcje w walutach obcych.
Z kolei wtedy, gdy chodzi o kredyty walutowe, banki dopuszczają obecnie możliwość spłaty zobowiązania w walucie obcej, w której kredyt został udzielony. Często pozwala to na zmniejszenie kosztów, ponieważ banki przy przeliczaniu waluty stosują mniej korzystne dla klientów kursy. Przy zakupie waluty można wykorzystać także internetowe kantory, które pozwalają na dokonanie wymiany waluty bez wychodzenia z domu.
Banki pozwalają także na dokonanie przewalutowania kredytu z waluty obcej na polską.
