Spadek najczęściej kojarzy się z fortuną, którą można otrzymać po zmarłym członku rodziny albo innej osobie. W rzeczywistości jednak może on również oznaczać poważne problemy, a nawet pojawienie się sporego dług. W jaki sposób dochodzi do dziedziczenia długów i jak można się przed tym uchronić?
Terminem spadku określa się ogół praw i obowiązków, które należą do spadkodawcy w chwili jego śmierci i przechodzą potem na jego następców prawnych, czyli spadkobierców na drodze dziedziczenia.
Dziedziczeniem nazywa się z kolei wejście spadkobiercy lub też kilku spadkobierców w sytuację prawną spadkodawcy poprzez nabycie praw i obowiązków majątkowych, których podmiotem był spadkodawca.
Krąg spadkobierców wyznaczany jest wówczas przez testament stworzony przez spadkodawcę, a jeśli nie był on przygotowany przed jego śmiercią – poprzez tak zwane dziedziczenie ustawowe, które wskazuje na kolejność przejmowania spadku przez najbliższych spadkodawcy. W pierwszej kolejności dziedziczą wtedy małżonek zmarłego oraz jego dzieci.
- Spadek nie zawsze oznacza wzbogacenie
- Czym jest dziedziczenie długów?
- Jak przyjąć, a jak odrzucić spadek?
- Dziedziczenie długów przez osoby poniżej 18. roku życia
Spadek nie zawsze oznacza wzbogacenie
Dziedziczenie spadku po zmarłym członku rodziny albo innej osobie, która wskazała nas jako spadkobiercę, nie zawsze oznacza jednak wzbogacenie się. Czasami spadkodawca pozostawia po sobie spore długi, które także wchodzą w skład jego majątku. W takiej sytuacji spadkobiercy są narażeni na przejęcie długów zamiast atrakcyjnej nieruchomości czy oszczędności zgromadzonych na koncie.
Taką sytuację nazywa się wtedy dziedziczeniem długów. Jak dokładnie odbywa się dziedziczenie długów? Czy istnieją skuteczne sposoby na to, aby uniknąć zostanie dłużnikiem, gdy jest się spadkobiercą osoby z długami?
Czym jest dziedziczenie długów?
Dziedziczeniem długów określamy sytuację, w której spadkobierca otrzymuje w spadku zobowiązanie do spłacenia. Przykładowo, może ono wynikać z kredytu czy pożyczki zaciągniętych przez spadkodawcę przed śmiercią, może być to dług na nieruchomości taki jak niespłacony czynsz, długi wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej, aby wspomnieć tylko o kilku sytuacjach.
Do odziedziczenia długu może dojść zarówno wtedy, gdy spadkodawca napisał testament i ma miejsce tak zwane dziedziczenie testamentowe, jak również wtedy, gdy ma miejsce dziedzicznie ustawowe.
Gdy spadkobierca jest narażony na odziedziczenie długu, nie musi jednak wcale narażać się na niebezpieczeństwo pogorszenia swojej sytuacji finansowej.
Przy dziedziczeniu spadkobierca ma do dyspozycji trzy opcje, a mianowicie:
- przyjęcie spadku w całości
- odrzucenie spadku w całości
- przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza
Przyjęcie spadku w całości oznacza, że spadkobierca przyjmuje wszystko, co zostało mu zapisane przez spadkodawcę, czy też to, co dziedziczy zgodnie z ustawą. W tym przypadku mogą być to zarówno aktywa, na przykład nieruchomość czy samochód, jak również długi, które miał spadkodawca.
Odrzucenie spadku w całości oznacza z kolei, że spadkobierca całkowicie odrzuca spadek zarówno z jego aktywami, jak i długami. Może wtedy uniknąć szansy odziedziczenia długów, ale także nie otrzyma żadnych ewentualnych aktywów. To najlepszy wybór wtedy, gdy wiemy, że długów było więcej niż aktywów.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że spadkobierca odpowiada za długi zmarłego do wysokości odziedziczonego majątku. W przypadku, gdy długi okażą się wyższe niż aktywa, wtedy nie otrzymuje on niczego. Gdy aktywa będą wyższe niż długi, wtedy spadkobierca może się wzbogacić.
Jak przyjąć, a jak odrzucić spadek?
Aktualnie forma przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza jest „domyślna”, dlatego jeśli spadkobierca nie odrzuci ani nie przyjmie spadku, czyli nie zrobi niczego, wtedy będzie dziedziczył właśnie w ten sposób.
W przypadku chęci przejęcia spadku w całości albo jego odrzucenia, należy określić swoje stanowisko w terminie 6 miesięcy od momentu, w którym dowiadujemy się o otrzymaniu spadku (nie zawsze jest on tożsamy z momentem śmierci spadkodawcy). Należy wtedy złożyć odpowiednie oświadczenie notarialne albo udać się do sądu.
Dziedziczenie długów przez osoby poniżej 18. roku życia
W temacie dziedziczenia długów często pojawia się również temat osób niepełnoletnich, które mają poniżej 18. roku życia. Czy mogą one stać się właścicielami spadku z długiem?
Aktualnie przepisy wskazują, że osoby małoletnie, czyli te, które nie ukończyły 18. roku życia, a także nie wstąpiły w związek małżeński (to możliwe także poniżej 18. roku życia), dziedziczą spadki z dobrodziejstwem inwentarza. Wobec tego małoletni spadkobierca odpowiada wtedy za długi, ale jedynie do wysokości aktywów.
Gdy rodzic albo opiekun prawny chce, aby dziecko przejęło albo odrzuciło spadek, musi w jego umieniu przyjąć go albo odrzucić w terminie 6 miesięcy od momentu dowiedzenia się o fakcie dziedziczenia. Warto wskazać, że w tym celu trzeba także wystąpić o zezwolenie sądu opiekuńczego, gdy chcemy dokonać odrzucenia spadku w imieniu dziecka.
W razie jakichkolwiek problemów związanych z dziedziczeniem długów po zmarłej osobie, warto udać się do kancelarii prawnej – do radcy prawnego albo do adwokata lub też do notariusza, aby uzyskać poradę.
