Z terminem poręczenia bardzo często spotykamy się w kontekście pożyczek oraz kredytów. Poręczenia dokonuje poręczyciel, czyli żyrant – kim jednak dokładnie jest taka osoba i jakie ma prawa i obowiązki zgodnie z przepisami?
Banki i pozabankowe firmy pożyczkowe wymagają od swoich klientów różnych zabezpieczeń w celu zwiększenia bezpieczeństwa spłaty zobowiązania. Wśród zabezpieczeń tego typu znajduje się hipoteka czy podpisanie weksla in blanco, ale również poręczenie – podżyrowanie kredytu albo pożyczki.
- Umowa poręczenia – co to jest?
- Kim jest poręczyciel?
- Odpowiedzialność poręczyciela
- Zakończenie poręczenia przed czasem spłaty zobowiązania
- Warto poręczać czy nie?
Umowa poręczenia – co to jest?
W Polsce umowa poręczenia jest regulowana przepisami Kodeksu cywilnego.
Pod pojęciem umowy poręczenia znajduje się umowa cywilnoprawna, przez którą jedna strona, która nazywana jest poręczycielem, zobowiązuje się wobec wierzyciela do wykonania zobowiązania dłużnika, gdy ten go nie wykona. Z prawnego punktu widzenia poręczenie obowiązuje aż do momentu, w którym dług zostanie uregulowany.
Do umowy poręczenia najczęściej dochodzi wtedy, gdy zawieramy pożyczkę albo kredyt, ale nie mamy wystarczającej zdolności kredytowej do pokrycia zobowiązania. Wtedy poręczenie jest dodatkowym utwierdzeniem banku czy firmy pożyczkowej, że jesteśmy zobowiązanie zostanie spłacone – nawet jeśli nie zrobi tego dłużnik, to wtedy zrobi to poręczyciel.
Kim jest poręczyciel?
W związku z powyższym poręczycielem czy też żyrantem jest osoba, która zobowiązuje się do spłaty pożyczki albo kredytu za dłużnika wtedy, gdy on nie będzie w stanie spłacić swojego zobowiązania.
Najczęściej poręczycielem zostaje osoba z rodziny, na przykład siostra, brat, rodzice, dziadkowie, ale nie ma wymogu pokrewieństwa. Wobec tego poręczycielem może stać się także ktoś znajomy, a nawet całkowicie obca osoba. W niektórych przypadkach można także zaciągnąć pożyczkę albo kredyt z kilkoma poręczycielami.
Poręczyciel musi jednak wtedy pamiętać o tym, że ciąży na nim duże zobowiązanie – poręczenie cudzego kredytu albo pożyczki może mieć dla niego nieprzyjemne, długofalowe konsekwencje.
Odpowiedzialność poręczyciela
Zgodnie z przepisami prawa poręczyciel odpowiada względem wierzyciela jak solidarny współdłużnik dłużnika głównego, jeśli zawarta umowa nie wskazuje inaczej.
Zakres zobowiązania poręczyciela jest taki sam jak zakres zobowiązania dłużnika, ale nie zwiększy się wtedy, jeśli zobowiązanie dłużnika powiększy się na podstawie innej umowy, w której poręczyciel nie partycypuje.
Zakres odpowiedzialności poręczyciela może być jednak ograniczony na mocy postanowienia umowy poręczenia. Jeśli mamy zamiar zostać poręczycielem, w takim przypadku powinniśmy dokładnie zapoznać się z zapisami umowy z bankiem czy pozabankową firmą pożyczkową.
Najlepiej, aby w umowie znalazł się zapis obligujący wierzyciela do zaspokojenia wierzytelności w pierwszej kolejności z majątku kredytobiorcy – głównego dłużnika. Wtedy poręczyciel będzie odpowiadać za spłatę zobowiązania jedynie w tej sytuacji, gdy nie będzie możliwe ściągnięcie długu od dłużnika.
Jeśli dłużnik nie spłaci zobowiązania, wtedy poręczyciel ma do tego obowiązek – nawet pomimo tego, że nie otrzymał pieniędzy z pożyczki lub kredytu. W przypadku, gdy poręczyciel nie będzie mógł spłacić swojego długu, jego sprawa może zostać skierowana do windykacji, a następnie do sądu oraz do komornika.
Zatem poręczyciel może również narazić się na egzekucję komorniczą, gdy nie będzie mógł spłacić długu, który poręczył. Jednocześnie może on również dostać się do bazy dłużników, a także zmniejszeniu ulegnie jego zdolność kredytowa.
Zakończenie poręczenia przed czasem spłaty zobowiązania
Istnieje możliwość zakończenia obowiązywania umowy poręczenia jeszcze przed czasem spłaty całego zobowiązania. Gdy jest ono regulowane terminowo, zgodnie z zapisami umowy, czyli właściwa wysokość rat we właściwym terminie, wtedy kredytobiorca może przedstawić kredytodawcy inną metodę zabezpieczenia, na przykład może być to hipoteka czy nadpłata kredytu.
W takiej sytuacji, jeśli bank lub firma pożyczkowa zaakceptują takie zabezpieczenie, poręczyciel będzie mógł wycofać się ze swojej umowy poręczenia. W przeciwnym przypadku będzie ona obowiązywała aż do momentu, w którym zobowiązanie nie zostanie uregulowane.
Warto poręczać czy nie?
Poręczenie dla kogoś kredytu albo pożyczki zawsze związane jest z ryzykiem, dlatego warto przenalizować, czy warto je ponosić. Jeśli mamy poręczyć komuś kredyt albo pożyczkę, możemy narazić się na spore problemy finansowe.
Nawet wtedy, gdy ufamy osobie, która prosi nas o poręczenie, nie oznacza to, że na pewno spłaci ona woje zobowiązanie w terminie i ochroni nas przed odpowiedzialnością. Życie pisze różne scenariusze, dlatego nawet wtedy, gdy poręczenie ma dotyczyć bliskiego przyjaciela czy kogoś z rodziny, powinniśmy mieć się na baczności. Najlepiej odmawiać poręczania innym kredytów i pożyczek – wtedy na pewno unikniemy ryzyka.
Jeśli jednak chcemy się zdecydować, pamiętajmy o tym, żeby przygotować się na ewentualną spłatę sporej sumy – gdy nie mamy wystarczającej zdolności kredytowej, ponieważ mamy już własne zobowiązania czy nie zarabiamy dużej sumy, lepiej powiedzieć „nie”!
